รูปธรรมนามธรรมของอาการรู้สึกตัว ที่ศัพท์ดั้งเดิมเรียกว่า สัมปชัญญะ, สมประดี, สมปฤดี

รูปธรรมนามธรรมของอาการรู้สึกตัว
ที่ศัพท์ดั้งเดิมเรียกว่า สัมปชัญญะ, สมประดี, สมปฤดี

อาการรู้สึกตัว ในอดีต ใช้คู่กับ สติที่เป็นอาการของการรู้จักแยกแยะ ควรไม่ควร ประโยชน์ไม่ประโยชน์ รวมเป็น

สติสัมปชัญญะ และ สติสมปฤดี

เป็นศัพท์เท็คนิคที่เกิดขึ้นในห้องปฏิบัติการโยคะของพระพุทธศาสนาโดยตรง

สัมปชัญญะ

เป็นอาการนามธรรมของ ระบบน้ำเหลือง ที่แพทย์แผนโบราณตามคติพุทธของไทย เรียกว่า

อพัทธปิตตะ
แปลว่า น้ำดีที่ไม่เป็นฝัก

และ สัมปฤดี ก็หมายถึง ระบบน้ำเหลืองที่ทำงานร่วมกับหัวใจแบบเน้นๆ

เพราะปกติ ระบบน้ำเหลือง หรือน้ำดีไม่เป็นฝักจะทำงานร่วมกับปอดซีกข้างหนึ่งในสถานภาพสมมาตรกับปอดอีกซีกข้างหนึ่ง

เป็นการค้นพบเฉพาะในห้องปฏิบัติการโยคะของพระพุทธศาสนา เพียงหนึ่งเดียว

มี 24 หัวข้อของการค้นพบ เรียกว่า

"มหาปัฏฐาน"

เป็น 1 ใน พระอภิธรรม 7 คัมภีร์

และ สามารถอธิบาย กับพิสูจน์โครงสร้างสมมาตรได้ด้วยภาษาคณิตศาสตร์คือเรขาคณิต เท่านั้น

สัมปชัญญะในห้องปฏิบัติการโยคะ
ของพระพุทธศาสนา มี 4 หัวข้อ เรียกว่า สัมปชัญญะ 4 ได้แก่

1.สาตถกสัมปชัญญะ (Satathakasampajanna)

หมายถึงความรู้สึกตัว ในกิจวัตรประจำวันทั่วๆไป

2. สัปปายสัมปชัญญะ (Sappayasampajanna)

หมายถึง ความรู้สึกตัวเกี่ยวกับการสบายตัวทั่วๆไป

3. โคจรสัมปชัญญะ (Gocarasampajanna)
หมายถึง ความรู้สึกตัว เกี่ยวกับอารมณ์จากการกระทบกัน (ผัสสะ) ของอายตนะภายในกับภายนอก

เช่นความรู้สึกตัวเป็นอารมณ์เนื่องมาจากรูป. (รูปารมณ์) จากเสียง (สัททารมณ์) จากกลิ่น. (คันธารมณ์)

จากรส (รสารมณ์) จากการสัมผัสทางกาย (โผฏฐัพพารมณ์)

4. อสัมโมหะสัมปชัญญะ (Asammohasampajanna)

หมายถึง ความรู้สึกตัว ที่ไม่ประกอบด้วยความหลง ความไร้ปัญญา

อาการรู้สึกตัวนี้ มีระดับประณีต - หยาบขึ้นอยู่กับประสิทธิภาพการทำงานของระบบ น้ำดีที่ไม่เป็นฝัก หรือที่ปัจจุบันเรียกว่า ระบบน้ำเหลือง โดยตรง

และ ประสิทธิภาพการทำงานของระบบน้ำดีที่ไม่เป็นฝัก ก็ขึ้นอยู่กับ ประสิทธิภาพของระบบหายใจ

ตามการค้นพบของพระพุทธศาสนา ความไม่มีประสิทธิภาพของ สัมปชัญญะทั้ง 4

คือต้นเหตุที่มาของการหมักหมมซึ่ง สันดาน เรียกเป็นศัพท์เท็คนิคในห้องปฏิบัติการว่า อาสวะ ...ครับ.

**** **** **** ****