ข้อ(๗๗๘)
ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ
อะไรหนอ เป็นเหตุเป็นปัจจัย
เครื่องทำให้พระสัทธรรมตั้งอยู่ไม่ได้นาน
ในเมื่อพระตถาคตเสด็จปรินิพพานแล้ว
และอะไรเป็นเหตุเป็นปัจจัย
เครื่องทำให้พระสัทธรรมตั้งอยู่นาน
ในเมื่อพระตถาคตเสด็จปรินิพพานแล้ว ?
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า
ข้อ(๗๗๙)
ดูกรพราหมณ์
เพราะบุคคลไม่ได้เจริญ
พระสัทธรรมจึงตั้งอยู่ไม่ได้นาน
ในเมื่อตถาคตปรินิพพานแล้ว
และเพราะบุคคลเจริญ
พระสัทธรรมจึงตั้งอยู่ได้นาน
ในเมื่อตถาคตปรินิพพานแล้ว
สติปัฏฐาน๔เป็นไฉน ?
ภิกษุในธรรมวินัยนี้
ย่อมพิจารณาเห็นกายในกายอยู่
ย่อมพิจารณาเห็นเวทนาในเวทนาอยู่...
ย่อมพิจารณาเห็นจิตในจิตอยู่...
ย่อมพิจารณาเห็นธรรมในธรรมอยู่...
ดูกรพราหมณ์
เพราะบุคคลไม่ได้เจริญ
ไม่ได้กระทำมากซึ่งสติปัฏฐาน๔
เหล่านี้แล
พระสัทธรรมจึงตั้งอยู่ได้ไม่นาน
ในเมื่อตถาคตปรินิพพานแล้ว
และเพราะบุคคลได้เจริญ
ได้กระทำให้มาก ซึ่งสติปัฏฐาน๔
เหล่านี้แลพระสัทธรรมจึงตั้งอยู่ได้นาน
ในเมื่อตถาคตปรินิพพานแล้ว.
ข้อ(๗๘๐)
เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสอย่างนี้แล้ว พราหมณ์นั้นได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคว่า ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ ภาษิตของพระองค์แจ่มแจ้งนัก เปรียบเหมือนบุคคลหงายของที่คว่ำ เปิดของที่ปิด บอกทางแก่ผู้หลงทาง
#หรือตามประทีปในที่มืดด้วยหวังว่าผู้มีจักษุจักแลเห็นได้ ขอท่านพระโคดมโปรดทรงจำข้าพระองค์ว่า เป็นอุบาสกผู้ถึงสรณะจนตลอดชีวิต ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป.
มหาวารวรรค สังยุตตนิกาย
พระไตรปิฎกสยามรัฐ เล่ม๑๙/๒๐
สติปัฏฐาน๔ แปลว่า
ฐานที่ตั้งทั้ง๔แห่งการมีอยู่ของสติ
สติปัฏฐาน๔ ในรายละเอียดของคำสอนแห่งการค้นพบต้องฝึกเอา ไม่ใช่ท่องจำเอา ฐานทั้ง๔ที่ตั้งแห่งสติ ในคำสอน มีลำดับฐาน ดังนี้...
การเห็นอันเนื่องด้วยกาย มีที่สุดคือ อาการบรรลุซึ่งการหยุดการหายใจออกหายใจเข้าโดยไม่ตายทั้งยังตามอาการรู้สึกไปในระดับการหายใจภายในเซลล์ สำนวนบาลีในปฏิบัติการโยคะ ว่า
มาตรฐานอยู่ที่ระดับ จตุตถฌาน (ฌานขั้นที่๔ )ของ สัมมาสมาธิ ในอริยมรรคมีองค์๘
และ....
ทักษะความรู้สูงสุดเนื่องด้วยกาย บาลีเรียกว่า
#วิโมกข์๘ทักษะความมีสติสูงสุด บาลีเรียกว่า
ที่มา..ข้อ(๑๘๙) โยธาชีววรรค จตุตกนิบาต อังคุตตรนิกาย
การเห็นอันเนื่องด้วยเวทนา
ต้องเข้าใจก่อนว่า เวทนาตามคำสอน คืออาการรู้สึกจากการทำงานของระบบประสาททั้งระบบที่ถูกจัดประสบการณ์ความรู้สึกให้เป็นระเบียบชัดเจนดีแล้ว โดยอินทรีย์ที่สร้างอำนาจเหตุผลจัดระเบียบความรู้สึก เป็นการทำงานร่วมระหว่างระบบประสาทกับระบบน้ำเหลือง ขณะที่ ความรู้สึกทั่วๆไปเป็นการทำงานร่วมระหว่างระบบประสาทกับระบบไหลเวียนของเลือด และในปฏิบัติการพิสูจน์ ก็คือการเข้าไปบริหารจัดการลดการทำงานของระบบไหลเวียนของเลือดลง
การเห็นอันเนื่องด้วยจิต
ประสาไทยมักแปลรวบรัดว่าจิตในจิต
ในปฏิบัติการโยคะ คือการเข้าถึง ตัวปรุงแต่งจิต คือ The Creator of Mind ที่บาลีเรียกว่า
#จิตสังขาร (เวทนา & สัญญา) ประกอบด้วย แรงกระทำ(นามทั้ง๕) คือ พลวัตเพื่อการอยู่รอด.. Survuval Dynamic กับวัตถุที่ก่อให้เกิดแรงกระทำ(มหาภูต๔ อุปาทายรูป๒๔) บาลีเรียกรวมๆ ว่า
#นามรูป
การเห็นอันเนื่องด้วยธรรม
ประสาไทยแปลเป็น เห็นธรรมในธรรม
ในปฏิบัติการโยคะของสติปัฏฐาน๔ ก็คือการจัดระเบียบประสบการณ์เห็น ใน๓ฐานข้างต้น แบบเดียวกับหลักการทางวิชาฟิสิคส์ คือจุดประสงค์ของแรงกระทำ กับ แรงต่อต้านแรงกระทำ หรือ แรงเฉื่อย.. ซึ่งบาลีเรียกว่า
#ปปัญจธรรม ที่ไทยแปลว่า
#ธรรมเครื่องเนิ่นช้า ศิลปะการกำจัดแรงเฉื่อยทางฟิสิคส์นี้เอง พุทธเรียกว่า
#นิปปัญจธรรม แปลว่าธรรมอันเป็นเครื่องไม่เนิ่นช้า คือ รายละเอียดของ ธัมมานุปัสนา นี้เอง.
การท่องจำเป็นก้อนคำ
หรือคำเป็นก้อนๆ
ตามคำสอนทั่วๆไป
ล้วนทำให้ไม่เห็น อาการ๓๒
มหาภูต๔ อุปาทายรูป๒๔
ตามที่ทรงแสดงรายละเอียดไว้
ขับเคลื่อนอยู่ในสติปัฏฐาน๔ เลย
ที่สำคัญยิ่ง ในปฏิบัติการโยคะว่าด้วย สติปัฏฐาน๔ :-
สติ คือ ปัสนา = การสามารถเห็น
ที่เห็นด้วยตาบาลีเรียกว่า ทัสสนา
และสัมผัสเห็นด้วยใจ(มโนวิญญาณ, มนายตนะ, มนินทรีย์)ก็เรียกว่า..ทัสสนะบ้าง ผุสนะ บ้าง
เหตุการณ์ที่ถูกเห็น ก็คือ จิต...จิตที่กำลังเป็น และเป็นอิสระแยกออกจากกาย ทั้งๆที่ จิตคือ อำนาจที่อยู่เบื้องหลังการขับเคลื่อนกระบวนการใช้ แรงไฟฟ้า๑ หน่วยจากลมหายใจภายนอกไปควบคุมแรงนิวเคลียร์๑๐๐หน่วยในการเปลี่ยนสารอาหารเป็นธาตุเชิงเดี่ยว และเปลี่ยนธาตุเชิงเดี่ยวตลอดจนสารประกอบในเยื่อ/ไขกระดูกเป็นอินทรียสารที่ เรียกกันว่า เลือด โดยกระบวนการจากลมหายใจภายใน
พระพุทธศาสนายิ่งใหญ่
ก็เพราะธรรมชาติของร่างกาย
และจิตใจของมนุษย์ยิ่งใหญ่
นี่เอง ครับ.
********************************
